Ardıçkuşu

Ardıçkuşları özellikle Avrupa, Asya ve Amerika kıtalarında birçok türü yaşayan güzel ötüşlü kuşlardır. Turdidae familyasından olan bu kuşların uzunlukları türüne bağlı olarak 10 ile 30 cm arasında değişir. Genellikle sırtlan kahverengi, göğüsleri beyaz üstüne kara beneklidir. Gagaları ve bacakları oldukça ince olan ardıçkuşlarının kanatlan ve kuyrukları pek uzun sayılmaz.

Ardıçkuşları daha çok hayvansal, ara sıra da bitkisel besinlerle beslenir. Birçoğu böcek ve solucan gibi en sevdiği yiyecekleri bulmak için yerde sıçrayarak dolaşırken, bazı türler de bir ağaca tüneyip yerde gördüğü ayın üstüne hızla atlar. Avrupa’nın birçok yerinde ve Türkiye’de yaşayan ötücü ardıçkuşu (Turdus philomelos) , salyangozları yiyebilmek için hayvanı gagasıyla tutup bir taşa vurarak kabuğunu kırar. Bazı türler yere düşmüş meyveleri gagalar, bazıları da ağaçların arasında uçarak dalındaki meyveleri yer.

Ardıçkuşlarının birçok türü ormanların derinliklerinde ya da çevresinde barınır, bir bölümü de açıklık yerlerde yaşar. Bu kuşlardan bazıları bahçelerin, çayırların ve gölgeli ağaçlıkların alışılmış konuklandır. Kuzey enlemlerinde yaşayan türler, bazen çok uzun yol alarak kışın güneye doğru göç ederler. Hemen hepsinin ötüşü hoş ve melodiktir; özellikle bazıları duru, akıcı ve çan sesini andıran çınlamalı ötüşüyle dikkati çeker.

Ardıçkuşları ilkbaharda çiftleşir ve genellikle ağaç dallarına, çalıların arasına, hatta bazen duvar çatlaklarına, ağaçların oyuklarına ve yapıların saçaklarına çanak biçiminde yuvalar yaparlar. Dişi kuş yuvaya beyaz ya da mavi renkte, bazen üstü benekli, üç ile altı arasında yumurta bırakır. Bazı türlerde yalnız dişi, bazılarında da erkek ve dişi sırayla kuluçkaya yatarlar. Ana babanın elbirliğiyle besleyip gözettiği yavrular iyice büyümedikçe yuvadan ayrılmaz.

Eskidünya, yani Avrupa ve Asya kıtaları, ardıçkuşları açısından Yenidünya’dan daha zengindir. Avrupa’nın kuzeyinde üreyen ve yazı burada geçirdikten sonra kışın Türkiye, İtalya ve Yunanistan gibi güneydeki daha sıcak ülkelere göç eden bayağı ardıçkuşu (Turdus pilaris) Eskidünya’da en çok görülen türdür. Aslında Türkiye’de ardıçkuşu dendiğinde ilk akla gelen bu kuş olur; bu yüzden öbür türlerden ayırt etmek gerektiğinde bayağı ardıçkuşu denir. Türkiye’de kışlayan türlerden biri de, adını kanatlarının altındaki tüylenin bakır kırmızısı renginden alan paskanattır (Turdus iliacus). Gene Eskidünya’da yaşayan ökse ardıçkuşu (Turdus viscivorus), şubat başlarında ağaçların çatallanmış dallarına yuva yapar. Bu iri kuş, yuvasına ve yavrularına yaklaşan davetsiz konukları kaçırmak için korkusuzca dalışa geçebilir.