Biyolojide Uyum

Biyolojide uyum

Bir canlının belirli biyolojik, kimyasal ve fiziksel koşullarda yaşamasına olanak tanıyan yeteneklerinin ve özelliklerinin tümü. Dünyada hiçbir ortam sürekli aynı koşullarda kalmaz; yavaş ya da hızlı bir değişim hâlinde olur. Bu nedenle evrim geçirme yaşamın vazgeçilmez bir özelliği olmuştur. Ayrıca her bölge farklı koşullara sahip olduğundan, bu ortamlara uyum sağlayan canlılarda da farklılaşmalar ortaya çıkmıştır. Bu nedenle milyonlarca canlı çeşidi vardır. Değişik ortamlara uyum, canlılardaki farklılaşmaları; yani evrimi getirmiştir.

Bu durumun en büyük destekçisi eşeyli çoğalmadır. Çünkü eşeysiz çoğalmada canlının kromozomlarındaki değişmeler çok küçük çapta gerçekleşir. Eşeysiz çoğalan canlı, büyük oranda kendisinin aynısı olan canlılar meydana getirir. Fakat eşeyli üremede dişi ve erkek bireyden gelen kalıtsal malzeme yeni özelliklere sahip bireyleri meydana getirir. Bu da çeşitlenmeyi ve değişik ortamlara uyum sağlayabilme yeteneğini verir.

Bu duruma örnek olarak, insanoğlunun yıllarca en iyi koşan dişi atlar ile erkek atları çiftleştirerek doğada serbest yaşayanlardan daha hızlı koşabilen atlar yetiştirmesi verilebilir. Başka bir örnek de bol süt veren bir inek ırkıyla hastalıklara dayanıklı bir inek ırkının çiftleştirilmesidir. Elde edilen inekler hem bol süt verir hem de hastalıklara dayanıklı olur. Hem anadan hem de babadan gelen kalıtsal özellikler birleşerek canlıya daha dayanıklı ve daha verimli olma özelliği kazandırmıştır. Buradaki örneklerde, en iyi birey ilk kuşakta elde edilmemiş ve yıllarca bu hayvanların kalıtsal özelliklerini eşeyli çoğalmayla sonraki kuşaklara aktarması sağlanmıştır. Bu örneklerde insan eliyle uygulanan kurallar, milyonlarca yıldır doğadaki canlılar üzerinde kendiliğinden olmaktadır. Böylece ana ve babasından kendisine doğada kalma yeteneği veren kalıtsal özellikleri kazanan canlılar hayatta kalmıştır. Ötekilerse ortama uyum sağlayamayarak yok olmuştur.