Kemer, kubbe ve tonozlarda çatlaklar ve bölgesel göçmeler

Yığma duvarlar basınç dayanımları olmasına karşın, donatı içermediklerinden çekme kuvvetleri altında herhangi bir dayanım göstermezler ve hasara uğrarlar. Bu nedenle eğilme etkisinde çalışacak döşeme, çatı vb. elemanlar kemer, kubbe ve tonoz gibi egrisel elemanlar olarak tasarlanırlar. Böylece taşıyıcı eleman enkesiti içerisinde çekme gerilmeleri sınırlandırılmış olur ve elemanlar basınca karşı çalıştırılırlar. Ancak simetrik olmayan yüklemeler, farklı […]

Yığma duvarlar basınç dayanımları olmasına karşın, donatı içermediklerinden çekme kuvvetleri altında herhangi bir dayanım göstermezler ve hasara uğrarlar. Bu nedenle eğilme etkisinde çalışacak döşeme, çatı vb. elemanlar kemer, kubbe ve tonoz gibi egrisel elemanlar olarak tasarlanırlar. Böylece taşıyıcı eleman enkesiti içerisinde çekme gerilmeleri sınırlandırılmış olur ve elemanlar basınca karşı çalıştırılırlar. Ancak simetrik olmayan yüklemeler, farklı oturmalar ve deprem etkileri taşıyıcı elemanlarda çekme gerilmelerinin artışına ve yoğunlaşmasına neden olur. Çekme gerilmelerinin yoğunlaştığı yerlerde çekme gerilmelerine dik doğrultularda çatlaklar oluşur. Böylece yük aktarımının sürekliliği kaybolur ve bölgesel göçmeler/çatlamalar ve dökülmeler gözlenir. Özellikle taşıyıcı elemanda meydana gelecek oturma ve dönmeler oldukça tehlikelidir. Bu nedenle oluşan hasarlar kalıcı olmakla birlikte yapının o bölgede tamamen göçmesine neden olabilir.

Gözlemler
Kemer, kubbe ve tonozlarda karşılaşılan hasarların önemli bir başka nedeni de aşırı yüklemeler ve bağlayıcı olarak kullanılan harçların zayıf olmasıdır. Taşıyıcı elemanın geometrik özelliklerini ve üzerine etkiyen yükleri saptadıktan sonra servis yükleri altında ihtiyaç duyulan emniyet koşullarına göre geçici desteklerle yapı askıya alınmalıdır. Daha sonra hasarlı olan bölümlerin onarımına başlanabilir.

Gorgoda © 2024