Gorgoda Nedir? Kimdir?

Marmara Bölgesi

Türkiye’nin yedi coğrafi bölgesinden Marmara denizine komşu olanı.67 300 km2’lik bir alana yayılan ve Türkiye’nin toplam yüzölçümünün %8,5’ini kaplayan Marmara Bölgesi batıda Bulgaristan ve Yunanistan ile Avrupa topraklarına komşudur. Bulgaristan ile olan sınırı Rezve Deresi ağzından başlayıp Kapıkule yakınlarında sona erer (Bu sınır 1913 Balkan savaşından sonra çizilmiş, 1923 Lozan Barış Antlaşması’yla kesin biçimini almıştır). […]

Türkiye’nin yedi coğrafi bölgesinden Marmara denizine komşu olanı.67 300 km2’lik bir alana yayılan ve Türkiye’nin toplam yüzölçümünün %8,5’ini kaplayan Marmara Bölgesi batıda Bulgaristan ve Yunanistan ile Avrupa topraklarına komşudur. Bulgaristan ile olan sınırı Rezve Deresi ağzından başlayıp Kapıkule yakınlarında sona erer (Bu sınır 1913 Balkan savaşından sonra çizilmiş, 1923 Lozan Barış Antlaşması’yla kesin biçimini almıştır).

Marmara Bölgesi Anadolu topraklarında da üç bölgeyle komşudur: Karadeniz Bölgesi; İç Anadolu Bölgesi; Ege Bölgesi. Karadeniz Bölgesi ile olan sınırı, kuzeyde Sakarya Irmağı ağzının biraz doğusunda başlar: Adapazarı-Hendek Ovasının doğusundaki eşiğin kenarlarını boylar ve Bozüyük’ün doğusunda sona erer. Burada İç Anadolu Bölgesinde olan sınırı başlar; ama bu bölgeyle komşuluğu çok azdır. sınır çizgisi kuzeybatıya dönerek bölge Ege Bölgesiyle komşu olur; bu sınır da geniş girinti ve çıkıntılar oluşturarak Baba Burnu’nda sona erer.

Bütün bu sınırlar içinde Marmara Bölgesi dört bölüme ayrılır; Yıldız Bölümü; Ergene Bölümü; Çatalca-Kocaeli Bölümü; Güney Marmara. Her bölüm de kendi içinde daha küçük yörelere ayrılır.

Marmara Bölgesi

Türkiye’nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Marmara bölgesi adını orta kısmında bulunan Marmara iç denizinden adını alır. Trakya, Yunanistan ve Bulgaristan sınırlarının bulunduğu bölgedir. Marmara bölgesinin kuzeyinde Karadeniz, batısında Ege Denizi vardır. Bölgenin yüz ölçümü 67 000 km2dir. Marmara bölgesinde bulunan iller, Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, İstanbul, İzmit (Kocaeli), Adapazarı (Sakarya), Çanakkale, Balıkesir, Bursa, Bilecik ve Yalova’dır.

Marmara bölgesi iki ana bölümden oluşur: Avrupa kıt’asında bulunan Trakya Bölümü ve Asya kıt’asında bulunan Anadolu bölümü. Bu bölümler İstanbul ve Çanakkale boğazları ile birbirinden ayrılır. Marmara bölgesinin Trakya bölümünde yer alan çukur alan Ergene Bölümü adını alır. Bu bölüme Ergene Havzası da denir. Ergene Havzası’nın kuzey bölümünde Yıldız dağları vardır. Bu dağlar Trakya’nın en yüksek dağlarıdır. İstanbul Boğazı’nın her iki yanında bulunan yarımadalara Çatalca Kocaeli Bölümü denir. Boğazın batı bölümüne Çatalca Yarımadası, doğu bölümüne Kocaeli Yarımadası denir. Güney Marmara Bölümü Anadolu topraklarında yer alır. Bu topraklar Trakya’ya göre daha çok engebelidir. Bu engebelerin kırılması ve çökmesi sonucunda çeşitli çukur alanlar oluşmuştur. Bu alanların güneyinde Pamukova, İznik Gölü ve Gemlik Körfezi vardır. Kuzey bölümünde ise, Adapazarı Ovası, Sapanca Gölü ve İzmit Körfezi bulunur. Bu bölümde yer alan en önemli dağlar, Samanlı Dağları, Uludağ ile Kaz Dağı’dır.

Marmara bölgesinde bulunan ırmakların büyük bir bölümü Marmara Denizi’ne dökülür. Öteki ırmaklar Ege ve Karadeniz’e dökülür. Marmara Denizi’ne dökülen en önemli akarsuları, Susurluk, Gönen ve Kocabaş Çayı’dır. Sakarya Irmağı Karadeniz’e, Kara Menderes Çayı’yla en önemli kolu olan Ergene Irmağı Ege Denizi’ne dökülür.

Marmara bölgesinde birçok doğal göl vardır. Bunlardan en önemlileri, İznik, Manyas, Ulubat, Sapanca, Terkos, Küçük Çekmece, Büyük Çekmece ve Gala gölleridir. Bölgenin Karadeniz kıyıları oldukça düzdür. Bu kıyılarda bulunan başlıca çıkıntı, Bulgaristan sınırına yakın olan İğneada Burnu’dur. Marmara Denizi, Karadeniz’e İstanbul Boğazı, Ege Denizi’ne Çanakkale Boğazı ile bağlanır. Marmara Denizi’nin kuzey kıyıları oldukça düzdür. Güney kıyılarıysa daha girintilidir. Başlıca girintiler, İzmit, Gemlik, Bandırma ve Erdek körfezleridir. Ege Denizi kıyılarında bulunan başlıca girintiyse Saros Körfezi’dir. Bölge kıyılarının açığında birçok ada vardır. Bu adaların en önemlileri, Marmara Denizi’nde Paşalimanı adası ve Avşa adası, Ege Denizi’nde Gökçeada ile Bozcaada’dır. Gökçeada yalnızca bölgenin değil aynı zamanda Türkiye’nin de en büyük adasıdır. Bu adada bulunan Avlaka burnu, Türkiye’nin en batı ucudur.

Marmara bölgesi, Akdeniz iklimiyle Karadeniz iklimi arasında bir geçiş iklimine sahiptir. Genellikle yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve yağışlı geçer. Doğal bitki örtüsü iklim özellikleri ve yer şekillerine göre çeşitlilik gösterir. Güney Marmara kıyıları ve dağ eteklerinde makilerle zeytinlikler vardır. Karadeniz’e bakan yamaçlar bol yağış aldığından meşe ve kayın ormanlarıyla kaplıdır. İç kesimlerin doğal bitki örtüsü de bozkırdır (step).

Türkiye’nin en önemli sanayi ve ticaret merkezleri Marmara bölgesinde yer alır. Ayrıca bu bölgede tarım ve turizm de önemli gelir kaynaklarıdır. En önemli sanayi kuruluşları İstanbul, Kocaeli ve Bursa illerinde yoğunlaşmıştır. İstanbul, Türkiye’nin birçok önemli yolunun kesiştiği bir noktadır. Bunun yanında bu büyük kentin uluslar arası yolların kesiştiği yerde bulunması, turizm merkezi olması, sanayi ve ticaretin en çok gelişmiş olması onun, Türkiye’de nüfus yoğunluğunun en yüksek olduğu kent hâline gelmesine yol açmıştır. Marmara bölgesinde petrol rafinerisi ve tersanenin yanı sıra birçok sanayi kuruluşu vardır. En önemli sanayi kuruluşları, otomobil, yedek parça, vagon, elektrikli eşya, cam, ilâç, kimyasal maddeler, çimento, kâğıt, lâstik, dokuma, hazır giyim, metal eşya, şeker, içki, sigara ve gıda maddeleri üreten fabrikalardır. Üretilen ürünlerin önemli bir bölümü yurt dışına satılır. Bölgenin en önemli ticaret merkezi İstanbul’dur.

Verimli ovalara sahip bulunan Marmara bölgesinde çok çeşitli tarım ürünleri elde edilir. En çok yetiştirilen ürünler, buğday, şeker pancarı, mısır, ayçiçeği, sebze ve meyvedir. Bağlar ve zeytinlikler de çok geniş bir yer kaplar. Bölgede hayvancılık da çok gelişmiştir; en çok koyun yetiştirilir. Ayrıca, balıkçılık, arıcılık ve tavukçuluk yapılır.

Marmara bölgesinin ulaşım ağı oldukça gelişmiştir. İstanbul limanı, Türkiye’nin en önemli limanıdır. İstanbul ve Çanakkale boğazları da çok önemli geçiş noktalarıdır. Bulgaristan ve Yunanistan sınırında birçok sınır kapısı vardır. En önemli sınır kapısı, Bulgaristan’la olan Kapıkule Sınır Kapısı’dır. İstanbul’da bulunan Atatürk Hava Limanı, ülkemizde olduğu kadar dünyada da önemli bir hava limanıdır.

Sanayisi ve ulaşımı oldukça gelişmiş olan Marmara bölgesi turizm açısından da çok önemli bir bölgedir. Özellikle İstanbul, tarih boyunca çok büyük uygarlıklara başkentlik yapmış, çok değerli tarihi yapıtlara sahip bir kentimizdir. Bölgenin öteki kentlerinde bulunan birçok tarihi kalıntı, kaplıca ve doğal güzellikler de turizmin gelişmesine neden olmuştur.

Marmara Bölgesi Bitki Örtüsü

Marmara Bölgesinde bitki örtüsü üstünde iklim koşulları etkisini gösterir. Marmara Bölgesinde çeşitli iklimlerin görülmesi doğal bitki örtüsünün zenginliğine neden olmuş, ama çok eskiden beri yerleşmiş olan bölgede insanlar tarla açma, hayvan otlatma, kereste yapma yoluyla bitki örtüsünü tahrip etmiştir ve doğal görünümü bozmuşlardır.

Türkiye’nin kuzeybatısında yeralan bölge, Marmara Denizi’nin iki yakasında bulunur. Kuzey’de Karadeniz, kuzeybatıda Bulgaristan ve Yunanistan; güneyde, Kazdağı ve Uludağ; batıda, Ege Denizi ve doğuda Sakarya Ovası’nın doğusuna kadar uzanır.

İklim ve Bitki Örtüsü: Coğrafi konumu gereği bölge Akdeniz ve Karadeniz iklimi arasında geçiş iklimi özelliği gösterir.

Trakya’da karasal iklim görülür. Trakya’daki karasallığa basınç koşulları ve yerşekilleri yol açar. Istıranca (Yıldız) dağları, Karadeniz’in nemli havasını iç kısımlara sokmaz. Basınç koşulları nedeniyle hakim rüzgâr, yönü kuzey olduğundan, Balkanlar üzerinden gelen nemli hava kütleleri nemini Balkan dağlarına bıraktığından, nemden yoksun kuru özellik taşıyarak buralara ulaşır. Balkanlardan gelen hava kütleleri Marmara Denizi üzerinden nem alır. Bu nemi Güney Marmara kıyılarına taşır, dolayısıyla denizel iklime neden olur.

Kocaeli platosunda, bozulmuş Karadeniz iklimi görülür. Yazlar Karadeniz iklimine göre daha sıcak, kışlar daha soğuktur. Yazlar yağışlı olmakla beraber, maksimum yağış kış mevsimine raslar. Bu bölümde yaz kuraklılığının olmaması pamuk tarımını olanaksızlaştırır.

Güney Marmara’da kış ılıklığı zeytin alanlarının yaygınlaşmasını sağlamış, yazların sıcak ve kurak geçmesi pamuk tarımını kolaylaştırmıştır.

Bölgede iklim çeşitliliği, bitki örtüsü ve ürün çeşitliliğine yol açmıştır. Ayrıca yağışların yeterince yeterli olması nadas uygulamasının az olmasına yol açar.

Bol yağış alan yerler ormanlarla kaplı iken, yağış miktarının azaldığı alçak yerlerde stepler görülür. Kuzey Marmara’da ormanlar, Trakya’da stepler, Güney Marmara’da maki bitki örtüsü görülür.

Marmara Bölgesi Ekonomi

Ülkemizin en önemli sanayi ve ticaret merkezleri Marmara Bölgesi’ndedir. Tarım ve turizmden de önemli miktarda gelir elde edilen bölgede başlıca sanayi tesisleri İstanbul, Kocaeli ve Bursa illerinde yoğunluk gösterir. Hem ülke hem de uluslar arası ulaşım yollarının buluşma noktasında yer alan İstanbul kenti, ekonomi açısından Türkiye’nin başkenti durumundadır.

Bir petrol rafinesi ve tersanelerin bulunduğu bölgede başlıca sanayi kuruluşları otomobil, yedek parça, vagon, elektrikli eşya, cam, ilaç, kimyasal maddeler, çimento, kağıt, lastik, dokuma, hazır giyim, metal eşya, şeker, içki, sigara ve gıda maddeleri üreten fabrikalardır. Bölgenin sanayi ürünlerinden bir bölümü yurtdışına satılır. Türkiye’nin ve bölgenin en önemli ticaret merkezide İstanbul’dur.

Çok çeşitlenmiş bir tarımsal etkinliğin olduğu Marmara Bölgesi’nde en çok yetiştirilen ürünler buğday, şekerpancarı, mısır, ayçiçeği ile çeşitli sebzeler ve meyvelerdir. Bağlar ve zeytinlikler geniş alan kaplar. Bölgede yaygın olarak hayvancılık da yapılır. Daha çok koyun yetiştirilen Marmara Bölgesi’nin özellikle Trakya kesiminde çok sayıda mandıra vardır. Sığır yetiştiriciliği de yapılan bölgenin çeşitli yörelerinde kurulan tesislerde hayvansal ürünler işlenir. Tavukçuluk, arıcılık ve balıkçılık bölgenin ekonomik etkinlikleri arasında yer alır. Ayrıca yaygın bir biçimde orman ürünleri de değerlendirilir ve işlenir.

Marmara Bölgesi ülkenin çeşitli kesimleri ile Türkiye’yi öteki ülkelere bağlayan gelişmiş ulaşım olanaklarına sahiptir. İstanbul Limanının ülkemiz dış ticaretinde önemli bir yeri vardır. Transit karayolu taşımacılığı açısından büyük önem taşıyan E-5 Karayolu ise hem ülkemizi hem de Ortadoğu ülkelerini Avrupa’ya bağlar. Bölgenin Bulgaristan’a ve Yunanistan’a komşu olan Trakya kesiminde sınır kapıları vardır. Bunların en önemlisi kara ve demiryollarıyla giriş ve çıkış yapılan, Bulgaristan ile ülkemiz arasındaki Kapıkule sınır kapısıdır. Bölgedeki bir başka ulaşım yolu da Avrupa ile Edirne’yi İstanbul’a, İstanbul’unda yurdun öteki kesimlerine bağlayan demir yoludur. İstanbul’daki Atatürk Havalimanı da uluslar arası çapta önem taşıyan bir havayolu ulaşım merkezidir.
Böylesine gelişmiş ulaşım olanaklarına sahip olan Marmara Bölgesi eşsiz doğal ve tarihsel değerleriyle turizm açısından büyük ilgi görür. Gezmekle bitmeyecek kadar çok tarihsel yapı bulunan bu bölgeye gelen yabancı turistler için İstanbul aynı zamanda bir alış veriş merkezidir. Turistlerin en çok ilgisini çeken alış veriş merkezi Kapalı Çarşı’dır.

Yer altı kaynakları açısından da zengin olan Marmara Bölgesi topraklarında bor minerali, cıva, demir, linyit, mermer ve volframit içeren maden yatakları ile çok sayıda şifalı madensuyu kaynakları vardır. Bu kaynaklardan başlıcaları Balıkesir ilindeki Gönen, Bursa ilindeki Çekirge ve Oylat, İstanbul ilindeki Yalova kaplıcalarıdır. Çeşitli konaklama ve hizmet tesisleri bulunan bu kaplıcalar, bölgedeki turizm etkinliğine çeşitlilik katar.

Marmara Bölgesi doğal değerler açısından da çok zengindir. Bölgenin doğal bitki örtüsü ile yabanıl hayvan varlığının korunması amacıyla bazı çalışmalar yapılmaktadır. Bölgede kurulmuş olan ulusal parklar Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı, Manyas Gölü kıyısındaki Kuş Cenneti Milli Parkı ve Uludağ Milli Parkı’dır.

Marmara Bölgesi’nde eğitim ve kültür ile sağlık konularında ülke çapında hizmet veren kurumlar vardır. Ülkemizin en gelişmiş olanaklarla donatılmış hastanelerden çoğu İstanbul’dadır. Marmara Bölgesi’ndeki yükseköğretim kurumları İstanbul’daki altı, Bursa ve Edirne’deki birer üniversitedir.

İktisat
Yüzey şekilleri ve iklimi yer yer büyük ölçüde değişen Marmara Bölgesi’nde tarımda da büyük bir çeşitlilik gözlenir. Ekili alanlar arasında tahıl tarlaları başta gelir. Bölgenin hemen her yanında ekilen ve alınan ürün bakımından ön sırada yer alan buğday üretimi, Türkiye buğday üretiminin %15’ini aşar. Arpa çoğu yerde buğdaydan sonra gelir. Türkiye arpa ortalamasının%4’ünü Marmara Bölgesi yetiştirir. Bölge mısır üretimi bakımından Karadeniz Bölgesinden sonra Türkiye’de ikinci sıradadır. Türkiye mısır üretiminin %30’u burada yetişir. Pirince bölgenin her yanında rastlanmaz. Marmara Bölgesi’nde pirincin sürekli olarak ekildiği iki yer, Aşağı Meriç Ovası ve Bursa Ovasıdır.

Marmara Bölgesinde tahıl ekiminden sonra en büyük yeri yaş ve kuru sebzeler yetiştiren alanlar kaplar. Sebze ve meyve bahçeleri İstanbul çevresinde, İzmit Körfezi kıyılarında, Güney Marmara ovalarında geniş yer tutar. Türkiye soğan üretiminin 1/3’i bu bölgeden sağlanır. Trakya’da ve Güney Marmara’da kavun, karpuz bostanları çok yer tutar. Baklagillerden bakla, fasulye, nohut başta gelir. Sanayi bitkileri arasında şekerpancarı ilk sırada yer alır. Bölgedeki şeker fabrikalarının açılmasıyla ekim alanı genişlemiştir. Başta Sakarya ve Bursa illeri olmak üzere bölgenin bütün illerinde şekerpancarı ekilir. Tütün ekimi bakımından bölge Türkiye’de üçüncü sıradadır. Tütün ekiminde Bursa ili başta gelir. Tütün ekilen öbür iller Balıkesir, Çanakkale, Sakarya ve Kocaeli’dir. Keten liflerinden dokumacılıkta yararlanmak için ekilir. Bu bakımdan Kocaeli ilinin üretimi önemlidir. Yağ bitkilerinden Türkiye’nin ayçiçeği ürününün %70’inden çoğu Marmara bölgesinden sağlanır. Bu alanda Edirne, Tekirdağ, Kocaeli, Balıkesir, bursa illeri başta gelir. Dikili alanların büyük bölümünü zeytinlikler kaplar. İkinci sırada üzüm bağları, meyve bahçeleri yer alır. Zeytinlikler kapladıkları alan bakımından Ege Bölgesinden sonra ikinci gelir. İzmit Körfezi güney kıyılarında ve Gemlik Körfezi kuzey kıyılarında pek çok zeytinliğe rastlanır. Üzüm bağları bölgenin bütün illerinde bulunur. Ama başta Bursa ili gelir.Ayrıca İzmit Körfezi kıyısında İznik çevresinde Trakya’nın Marmara kıyılarında, Güney Marmara Ovalarının çevresinde de bağlar geniş yer kaplar. Meyve bahçeleri bölgenin her yanında görülür. Ama en çok Bursa çevresinde ve İzmit körfezi kıyılarında yer alır.
Kalabalık bir nüfusa sahip olan bölgede, et, süt ve hayvansal besinler çok tüketilir. Bu nedenle hayvancılık önemlidir. Ama otlak alanları azdır. Büyükbaş hayvanlardan en çok sığır beslenir. Süt ve tereyağı için sürekli istek bulunur. Genellikle çekim hayvanı olan mandalar, bölgede özellikle süt hayvanı olarak yer alır. Kümes hayvanları et ve yumurtası için çok beslenir. En çok Çanakkale, Balıkesir, Tekirdağ illerinde yapılan arıcılıktan oldukça yüksek bir verim alınır.

Marmara Bölgesi İklim

Marmara bölgesinde güneyden kuzeye doğru özellikleri yavaş yavaş değişen Akdeniz İklimi ile iç kesimlere doğru karasal iklim özellikleri görülür. Bölgede Yüksek dağ sıraları olmadığı için büyük bölümü Balkanlar’dan ve İç Anadolu’dan gelen şiddetli kıtasal etkilere açıktır. Bu nedenle bazı kışlarda şiddetli soğuk baskınları bazı yazlardaysa ağır sıcak dalgaları görülür.

Marmara Bölgesi Yüzey Şekilleri

Marmara Bölgesi fazla yüksek değildir, dağlar ulaşımda önemli bir engel yaratmaz. Çanak şekilli çukur alanlar ve düzlükler fazla yer tutar. Bölgenin doğu kesiminde yüzey şekilleri doğu-batı doğrultusundadır. Yüksek alanlar aynı doğrultudaki çukur alanlarla birbirinden ayrılmışlardır.

Yazı etiketi:

Kategori: Nedir?

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

    Kim ne dedi?

    1. Cok bilgi almis oldum cok Tesekurllar

    En son eklenen yazılar

    Gorgoda © 2025