Tedarik Yöntemleri
Satın Alma Sıklığı Açısından Tedarik Yöntemleri, İşletmeler ürünlerini temin etmek için genel olarak üç farklı tedarik yöntemi kullanmaktadır:
- İhtiyaç Duyulduğunda Tedarik : İşletme, sadece ihtiyaç duyduğu zaman tedarikte bulunur. Böylelikle her türlü stok masrafından kaçınılmış olur. Ancak satın alma işleminde karşılaşılabilecek sorunlar üretimin aksamasına neden olabilir.
- İşletmenin devamlı olarak belirli miktarda stok bulundurması : İşletme, stoklarında belirli alt sınırlar belirler ve bu miktarın altına düşüldüğünde yeni tedarik işlemleri başlatılır.
- Düzenli olarak tedarikte bulunmak : İşletme, satıcı (tedarik kaynağı) ile bir sözleşme imzalayarak belirli aralıklarla düzenli olarak ürünlerin temin edilmesini garanti altına alır. Böylelikle üretim planlı bir şekilde yürütülür ve aksamalar büyük oranda önlenmiş olur.
Tedarik İşleminde Kullanılacak Tedarik Kaynağı Sayısı Açısından Tedarik Yöntemleri
İşletmeler satın alma durumunun önemine, katlanılacak riskin büyüklüğüne, satın alınacak ürünün üretimine katkı oranına ve satın alma türüne bağlı olarak farklı sayıdaki tedarik kaynakları ile iş yaparlar. Tedarik işleminde kullanılacak tedarik kaynağı sayısı açısından üç farklı tedarik yöntemi bulunmakladır: tek kaynak kullanımı, çok kaynak kullanımı ve paralel kaynak kullanımı :
Tek Kaynak Kullanımı : Bu yöntemde işletme belirli ürünlerin tedariği için sadece tek bir satıcı ile sözleşme yapmaktadır. Böylelikle üretici işletme her bir parça ve/veya ürün için tek bir kaynağa bağımlı kalarak o kaynak ile uzun dönemli, oldukça yakın ve iç içegeçmiş bir ilişkiye girmektedir. Uzun dönemli bir ilişki ise hem alıcı hem de satıcı için oldukça avantajlı bir durumdur. Miktar fazlalığından doğan indirim ve düşük nakliye oranları nedeni ile satın almayı tek bir tedarikçi ile yapmaya konsantre olmak daha ekonomik olabilir fakat tek kaynak kullanımında önemli bir problem ortaya çıkmaktadır; kaynak, üreticinin kendisine bağımlı olduğunu anladığı zaman, ilişkiyi ve durumu kolayca istismar edebilmektedir.
Çok Kaynak Kullanımı : Çok kaynak kullanımında belirli bir ürünü temin etmek isteyen işletme aynı ürünü aynı anda birkaç farklı satıcıdan satın almaktadır. Bu yöntemde bir işletmenin iş ilişkisinde bulunduğu tüm tedarik kaynaklarını kalite açısından kontrol etmesi mümkün değildir çünkü böyle bir işlem çok masraflı olmaktadır.Kaliteyi kontrol etmek için ürün tasarımından süreç tasarımına ilk üretimden tam üretime kadarki tüm aşamaları takip etmek , dolayısıyla tedarik kaynağı ile birlikte sıkı sıkıya çalışmak gerekmektedir. Bir çok durumda birden fazla tedarikçi kullanan alıcıların, çalışmaların bozulmasına neden olabilecek yangın, sel veya grev olaylarında kesintisiz stokun garantisini daha İyi verirler. Çok kaynak kullanma aynı zamanda satıcılar arasında fiyat, kalite, dağıtım ve hizmet rekabetini teşvik eder. Bu nedenle birçok alıcı malların satın alınmasında çoklu kaynak kullanır. Çok kaynak kullanımı kararı kaç tane tedarikçi kullanılacak ve işi pay etmede esas ne olacak sorularını getirmektedir. Bu sorulara ortak bîr cevap verilemez ama kararlar gereken miktarlardan, tedarikçilerin büyüklüğünden ve geçmişteki performanslarından etkilenir. Birçok alıcı siparişleri İki ya da üç tedarikçi arasında dağıtır.
Paralel Kaynak Kullanımı : Yapılan araştırmalarda, Japonya’daki otomobil üreticileri ve onlara parça sağlayan tedarik kaynaklan incelenmiş ve Japon üreticilerinin, tek kaynak kullanımı ile çok kaynak kullanımı yöntemlerinin bir karışımını kullandıkları tespit edilmiştir. Bu tedarik yöntemi paralel kaynak kullanımı olarak tanımlanmıştır.