Timur

(1336 Semerkant – 1404 Çin) Timur Devleti’nin kurucusu. Semerkant yakınlarında Keş’de doğan Timur, 14. yüzyılda yıkılan Çağatay Hanlığı’nın yerine Azerbaycan, İran ve Maveraünnehir’i içine alan, sınırları Hindistan ve Rusya’dan Akdeniz’e kadar uzanan büyük bir imparatorluk kurdu. Çete kavgaları içinde başıboş bir gençlik geçiren Timur, bir ağıl baskınında elinden ve ayağından yaralanarak sakat kaldıktan sonra “lenk” (aksak) lâkabıyla anılır oldu. Timurlenk, 1350’lerin başında Çağatayların Semerkant emiri olan Kazgan Han’ın hizmetine girdi. Emirin güvenini kazanarak ordusunda subaylığa yükseldi ve Kazgan Han’ın kızıyla evlendi. Kazgan Han ölünce yerine geçen emirin oğluyla anlaşamadı ve kayınbiraderi Herât Emiri Hüseyin’in yanına gitti. Bir süre sonra onunla da arası açılan Timur, bir ordu toplayarak kayınbiraderinin üzerine yürüdü. 1369’da yapılan savaşta Emir Hüseyin öldürüldü ve Timur kısa zamanda Semerkant’ı ele geçirerek bağımsızlığını ilân etti. Böylece Timur devleti kuruldu.

Hem doğuda hem de batıda topraklarını genişletmek isteyen Timur, Anadolu’ya da girdi ve kentleri ele geçirip, yağmaladı. 1402’de Ankara Savaşı’nda Yıldırım Bayezit’i ağır bir yenilgiye uğrattı. Bu savaş sonucunda, Anadolu’daki beyliklere tekrar özgürlüklerini vererek, Anadolu Türk Birliği’nin dağılmasına neden oldu. Osmanlı Devleti Fetret Dönemine girdi. Osmanlıların Avrupa’daki ilerleyişi ve İstanbul’un fethi gecikti. (1405).

Bilime büyük ilgi duyan Timur, gittiği her yerde bilginleri ve düşünürleri etrafında toplar ve onları himaye ederdi. Cengiz Han’ın geliştirdiği savaş tekniklerinin ustası olan Timur, savaşlarda hareketlilik ve şaşırtmaca taktiklerine başvurur, ne zaman geri çekilmesi gerektiğini çok iyi bilirdi. Timur’un devlet yönetimi üzerine görüşlerini aktardığı “Tüzük” isimli bir eseri vardır. Bu eser “Benim Devletim” ismiyle dilimize çevrilmiştir.