Yılan Balığı

Yeryüzünün dört bir yanma dağılmış tatlı sularda, yılanı andıran görünüşleriyle dikkat çeken balıklar yaşar. Adlarını da bu görünüşlerinden alan yılanbalıkları yanlara doğru dalgalandırdıkları gövdelerinin suyu itme kuvvetinden yararlanarak yüzerler. Pulları çok küçük ve derilerine gömülü, birbirleriyle kaynaşmış sırt, kuyruk ve anüs yüzgeçleri şerit biçimindedir. Tür sayısı 10’u aşmakla birlikte Avrupa, Kuzey Afrika ve Anadolu’da yaşayan […]

Yeryüzünün dört bir yanma dağılmış tatlı sularda, yılanı andıran görünüşleriyle dikkat çeken balıklar yaşar. Adlarını da bu görünüşlerinden alan yılanbalıkları yanlara doğru dalgalandırdıkları gövdelerinin suyu itme kuvvetinden yararlanarak yüzerler. Pulları çok küçük ve derilerine gömülü, birbirleriyle kaynaşmış sırt, kuyruk ve anüs yüzgeçleri şerit biçimindedir. Tür sayısı 10’u aşmakla birlikte Avrupa, Kuzey Afrika ve Anadolu’da yaşayan tek bir türü vardır.

Anguilliformes takımının filogenetik akrabalıkları henüz tamamen aydınlatılamamıştır. Çoğu sınıflandırmalarda üç alt takıma ayırılırlar: Anguilloidei, Congroidei ve Muraenoidei. Ve bunlarda kaynaktan kaynağa değişmek üzere 15 ila 25 familyaya ayrılırlar.

+Anguilloidei
– Yılan balıkları (Anguillidae),
– Solucan balıkları (Moringuidae)

+ Deniz solucan balıkları (Congroidei)
– Sıçan kuyruklular (Coelorhincus)
– Deniz yılan balıkları (Congridae)
— Pelikanbalıkları (Eurypharynx)
— Ejderha balıkları (stomias)
— Conger balıkları (Congrinae)
— Hortum balıkları (Heterocongrinae)
– Uzunboyunlu yılan balıkları (Derichthyidae)
– Turna congerleri (Muraenesocidae)
– Nemichthyidae
– Ördek gagalı yılan balıkları (Nettastomatidae)
– Ophichthidae
– Serrivomeridae
– Synaphobranchidae
— Dysommidae
— Düz burunlu yılan balıkları (Simenchelyidae)

+ Mürengiller (Muraenoidei)
– Mürenler (Muraenidae)
– Myrocongridae

Yılan Balığı Göçü

Gelişmelerini büyük ölçüde tatlı sularda tamamlayan yılanbalıklarının çoğu üremek için denizlere açılarak uzun göç yollarını aşar. İçgüdülerinin karşı konulmaz buyruğu altında denizlere yönelen bu balıkların bazen nem oranı yüksek gecelerde sulardan çıkıp ıslak çimenler arasında kayarak başka akarsulara ya da denizlere ulaştıkları bilinmektedir. Yılanbalıkları durmaksızın yaptıkları deniz yolculukları sırasında iyice derinlere iner. Hem Avrupa ve Kuzey Afrika kıyıları ile Akdeniz’den Atlas Okyanusu’na açılan bayağı yılanbalığı (Anguilla anguilla), hem de Kuzey Amerika’nın doğu kıyılarından yola çıkan Amerika yılanbalığı (Anguilla rostrata) Atlas Okyanusu’nda, Bermuda’nın güneybatısındaki Sargasso Denizi denen deniz yosunlarıyla kaplı, görece durgun su kütlesine doğru göç eder. Sargasso Denizi’nin 350 metre kadar derinliklerinde yumurtalarını ve spermalarını döken yılanbalıklarının hepsi ölür. Yumurtalardan çıkan larvalarla birlikte dönüş yolculuğuna çıkan hiçbir erişkin yılan balığına rastlarımamıştır. Yılanbalığı larvası başlangıçta yassı gövdesiyle bir yaprağı andırır. Başı küçük, gözleri ve dişleri iridir. Ama neredeyse saydam olan bu canlılara bakarak erişkin evrelerinde alacakları biçimi çıkarmak olanaksızdır. Gerçekten bilim adamları bile uzun yıllar bu larvalar ile yılanbahklan arasında bir ilişki kuramamışlardı. Yılanbalığı larvalarının kendilerinden önceki kuşağın izlediği yolu ters yönde aşması için uzunca bir süre geçer. Amerika yılanbahklan bir yıl sonra Kuzey Amerika kıyılarına ulaşır. Bayağı yılanbalıklarının Türkiye kıyılarına kadar gelenleri ise üç yılı aşkın bir süreyi denizlerde geçirir ve uzunluklan 10 santimetreyi bulabilir. Başkalaşma geçiren yılanbalıklarının ilk dişleri kaybolur, gövdeleri güçlenip daha yuvarlak bir biçim alır. Birkaç ayda tipik yılanbalığı görünüşünü kazanmakla birlikte saydamlıklarını sürdürürler. Tatlı sulara giren yılanbalıklarının sırtı grimsi kahverengi, yanlan sanmsı bir renk alır. Yıllar boyunca kaldıkları akarsu ve göllerde gövdeleri gümüşsü bir renge dönüşen yılanbahklan üre-mek için Sargasso Denizi’ne yönelir. Yılanbahklan Anguilliformes takımının Anguülidae familyasında sınıflandırılır. Bu takımın yırtıcıhğıyla ünlü müren ve uzunluğu 3 metreye ulaşabilen mığn gibi bütün öbür üyeleri denizlerde yaşar. Yılanbahklan 600 kadar türden oluşan Anguilliformes takımının ekonomik değeri yüksek tek grubudur. Bu balıklar olgunluğa erişip yağlanmış olarak denizlere indiği dönemde, akarsu ağızlarına kurulan özel dalyanlarda avlanır. Mığn ve müren gibi yalnız denizde yaşayan akrabaları da uzun ince gövdelidir. Bu balıklar da gövde yapılarından ötürü bazen yılanbahklan adı altında toplanır.

Gorgoda © 2025