İyi Bir Konuşma Sesinin Özellikleri

Solunum ve ses organlarında, doğuştan gelen ya da çeşitli nedenlerle sonradan ortaya çıkan bazı hastalıklar, eksiklikler yoksa aslında her ses, iyi bir konuşma sesi özelliği taşır veya doğru yönlendirmelerle bu özelliğe kavuşabilir. Şiddet, yükseklik, tını nitelikleri açısından istenilen kalitede olan ama bazı söyleyiş kusurları bulunan, hatta yöresel ağız sorunu olan kişiler bile dikkatli bir çalışma sonucu başarılı olabilirler. Önemli olan, iyi bir konuşma sesinin özelliklerini kendi sesimize kazandırabilmektir. Bu özellikleri şöyle sıralayabiliriz:

İşitilebilirlik
Kişinin sesini karşısındakilere duyurabilmesi, konuşmanın başlangıcında temel şarttır. Eğer ne söylediğimizi işitemiyorlarsa dinleyicilerle iletişim kuramayız ve boşuna konuşmuş oluruz. Üstelik bütün sözcüklerin işitiliyor olmasına dikkat edilmezse, yanlış ve eksik anlaşılmalar ortaya çıkabilir. Kısık sesle konuşmak kadar gereğinden fazla yüksek sesle konuşmak da hatalı bir davranıştır. En iyisi, sesin şiddet ve yüksekliğini bulunulan ortama göre ayarlamaktır. Açık havada, kapalı ortamlarda veya kalabalıkta sesin yoğunluğu aynı olmayacaktır. İşitilebilir sesin doğru soluk alıp verme ile ilgisi olduğunu aklımızdan çıkarmamalıyız. Zayıf ya da aşırı yüksek ses işitme bozukluğundan, yanlış bir örneği taklit etmekten (Sesinizi hiç kimsenin sesine benzetmeye çalışmayınız.), yorgunluktan, heyecandan kaynaklanabilir.

Akıcılık
Genelde konuşmanın hızı ile ilgilidir. Karşınızdaki kişilerin algılamakta zorluk çekmeyecekleri bir hızda, yumuşak tonda (bağırmadan ve fısıldamadan), vurgu hataları yapmadan, sözcükleri birbirine karıştırıp, yuvarlamadan söz söylemeye çalışmalısınız. Kekelemek, “aaaa”, “”ıııı”, “eeee”, “hımm” gibi gereksiz sesler çıkarmak ve uzun duraksamalarla, kullanacağınız sözcükleri arıyormuşçasına konuşmak da akıcılığı bozar.

Açıklık
Sözcüklerin belirgin biçimde, dinleyenlerce doğru olarak algılanmasına özen gösterilmelidir. Bazı sesleri yutarak, yuvarlayarak çıkarırsak, sözcükler hiç anlaşılmaz ya da yanlış anlaşılır. Sesimizin aynı zamanda kişiliğimizin de bir parçası olduğunu unutmamalıyız. Güven aşılayıcı, konuya hâkim, kararlı bir sesle konuşmak açıklık sağlar. Kullandığınız sözcüklerin dinleyenlerce biliniyor olmasına özen gösteriniz.

Esneklik
Sesimizi kullanırken mutlaka tekdüzelikten kaçınmalıyız. Esnek (bükümlü) olmayan, tekdüze (monoton) bir ses, sıkıcıdır ve ilgiyi dağıtır. Yerinde yapacağımız ton ve hız değişiklikleri ve vurgularla sesimize esneklik kazandırabiliriz. Tabii ki bütün bunlar doğal olmalı, yapmacık değişikliklere, özentili ses taklitlerine heves edilmemelidir. Bir konuşmanın aynı ses tonuyla başlayıp bitmesi, dinleyenler açısından takip edilmesini güçleştirir, dikkati dağıtır. Konuşmanın yapısına göre, duygu ve düşüncelerin değişiminde, sesin de değişimi gereklidir. Bu yüzden, iyi bir konuşma sesinin aynı zamanda mutlaka gerekli esnekliğe sahip olması da şarttır.

Kulağa Hoş Geliş
Bu özellik tamamen sesinizin tınısı ile ilgilidir. Genizden gelen hırıltılı ya da burundan gelen hımhım bir ses kimsenin hoşuna gitmez. Üstelik sesin sadece işitilebilir, akıcı veya açık olması tek başına işe yaramaz. Doğru nefes alıp verebiliyorsak, pürüzsüz bir ses çıkarabilip, bu sesi yerinde vurgularla, güzel bir tonda, anlaşılabilir sözcüklerle ve takip edilebilir bir hızda karşımızdakilere aktarabiliyorsak, bu ses kulağa hoş gelecektir.