METALOGRAFİK TEST

Metalik malzemelerin yapısını incelemek için yapılan işlemlere metalografik test adı verilir. Bu uygulama ile yapının homojenliği ve heterojenliği hakkında bilgi edinmek, kaynak dikişinin incelenmesi, ince tabakaların ve kaplamaların mikro sertlik değerleri ölçülmesi ve kaplama kalınlığının ölçülmesi mümkündür. METALOGRAFİK MUAYENELER GENELLİKLE İKİ ŞEKİLDE YAPILIRLAR:1. MAKROSKOBİK MUAYENE:Makroskobi adı da verilen bu muayenede malzemenin dış dokusunda bulunan ve […]

Metalik malzemelerin yapısını incelemek için yapılan işlemlere metalografik test adı verilir. Bu uygulama ile yapının homojenliği ve heterojenliği hakkında bilgi edinmek, kaynak dikişinin incelenmesi, ince tabakaların ve kaplamaların mikro sertlik değerleri ölçülmesi ve kaplama kalınlığının ölçülmesi mümkündür.

METALOGRAFİK MUAYENELER GENELLİKLE İKİ ŞEKİLDE YAPILIRLAR:
1. MAKROSKOBİK MUAYENE:
Makroskobi adı da verilen bu muayenede malzemenin dış dokusunda bulunan ve gözle görüle bilen boşluklar, yabancı madde toplulukları, çatlaklar  ve homojen dışı görüntüler malzeme hakkında bilgi sahibi olmamızı sağlar. Bu tip muayene için malzemenin önceden hazırlanması gerekmez. Kırılmış olan kesit önce gözle daha sonrada bir büyüteç yardımı ile incelemeye tabi tutulur. Malzemenin kesiti ince taneli ise dayanımın iyi olduğu, kaba taneli ise dayanımın düşük ve kırılgan olduğu sonucu çıkarılır.

2. MİKROSKOBİK MUAYENE:
Yüksek oranlı büyütme özelliğine sahip mikroskoplarla yapılan doku incelemeleridir. Mikroskoplarla yapılacak incelemeler için malzemeler önceden hazırlanır.

METALOGRAFİK NUMUNE HAZIRLAMA

Amaç:  Mikroskobik  inceleme  için  numune  hazırlanması,  parlatma  ve dağlama  tekniklerin öğrenilmesi.

Ön Hazırlık:

• Numune seçiminde dikkat edilmesi gereken hususlar.
• Kalıba alma ve zımparalama teknikleri.
• Parlatma solüsyon çeşitleri ve parlatma teknikleri.
• Dağlama reaktifleri ve dağlama teknikleri.
• Mikroskobik inceleme.
• Numune kesmek için çeşitli kesme, taşlama makine ve aletleri (kesme diski, testere, eğe vb.)
• Kalıplama makine ve aletleri (Bakalit makinası, bakalit tozu, polyester reçine)
• Zımparalama sistemi, zımpara kağıtları (80-1200 numara arası)
• Numune kurutma makinesi
• Dağlama ekipmanları ( alkol, nitrik asit, pikrik asit, pamuk vs.)

Deneyin Uygulanması:

1. Muayene edilecek parçadan önce 10×10mm kare veya  10mm yuvarlak kesitli bir malzeme alınır.
2. Yüzeyi kabaca temizlenmiş ve düzeltilmiş olan malzeme daha sonra özel parlatma cihazlarında veya elde kalın zımparadan inceye doğru bir sıra takip edilerek zımparalanır. Zımparalama işleminde her zımpara değiştikçe örnek parça doksan  derece çevrilerek  bir önceki zımparanın izi silinecek ve yüzeyde ancak son zımparanın izi görünecek şekilde zımparalamaya devam edilir. Eğer parlatma cihazı kullanılıyorsa devir sayısı 150-250 dev/dak olmalıdır. Kullanılan zımpara numaraları 80-1200 numaralı olmalıdır.
3. Zımpara ile parlatma işleminin bittiği, parlatılan yüzeyde en ince ve son zımparanın izinden başka iz kalmaması ile anlaşılır. Bundan sonra örnek parça keçeye tutulur. Keçe 1450 dev/dak dönüş hızında olmalıdır. Keçeye demir oksit veya alüminyum oksit ile hazırlanmış sıvı püskürtülür. Bundan sonra örnek parça keçeye hafifçe bastırılarak incelenecek yüzeyin ayna gibi parlak bir hale gelmesi sağlanır.
4. Ayna gibi parlatılan yüzeye yöneltilen mikroskop ışığı yüzeyden aynen yansıyacağı için hiç bir şey görmek mümkün olmaz. Malzeme yüzeyinin uygun bir dağlama solüsyonu ile işlem görmesinden sonra doku farklılıkları meydana gelir. Böylece mikroskop altında görüntü alma şansımız doğar. Parlatılmış yüzeylere uygulanan dağlama maddeleri farklıdır ve malzeme cinsine bağlıdır. Çelik için dağlama maddesi: %1-4 HNO3 katılmış saf alkolden ibarettir. Başka malzemeler için gerekli olan dağlama maddeleri Tablo 3’de verilmiştir.
5. Dağlamadan önce malzeme yüzeyindeki yağ ve pislikler temizlenerek giderilir. Parlatılmış yüzey bu işlemden sonra alkolde yıkanarak kurutulur. Sonra örnek dağlama maddesine 15-30sn süre ile batırılarak yüzeyin incelenebilir hale gelmesi beklenir. Dağlama maddesinden çıkarılan parça tekrar alkolde yıkanarak kurutulur ve mikroskopla incelemeye geçilir. Madensel malzemelerde yabancı maddeler kristal sınırlarına toplanmış olduğundan ve dağlama maddesinin etkisi bu bölgelere daha fazla olacağından sınır çizgileri mikroskopla çok açık olarak belli olur.
6. Mikroskop ile malzemelerin incelenmesinde iki tip mikroskop kullanılır:
   1. Klasik metal mikroskopları (Işık-Optik): Bu mikroskoplar basit bir büyüteçten ibarettir. Deney için hazırlanan parçaların yüzeyleri 5-10-20-40…100-2000 arasında büyültülerek incelenir.
   2. Elektron mikroskopları (SEM-TEM): Bu mikroskoplar ile 50.000-100.000…..1.000.000 arası büyültmeler sağlanır.

İstenenler:

1. Numune hazırlama kademelerinde size verilen numune için hangi araç ve malzemeleri kullandınız. Bunları seçerken hangi parametreleri göz önüne aldınız ve numune hazırlama işlemini nasıl gerçekleştirdiniz.
2. Numunenizde hangi dağlama reaktiflerini kullandınız. Reaktifi uygulama yönteminiz ve süreniz ne kadardı.
3. Optik mikroskobunda 100X büyütmede dağlanmamış ve dağlanmış numunelerin görüntüleri arasında nasıl bir fark gördünüz, çizerek mikroyapı analizini yapınız.
4. Numune hazırlama ve incelemesinde karşılaştığınız problemleri ve bunları nasıl çözdüğünüzü anlatınız.

Gorgoda © 2024