Nizam-ı Cedit

Osmanlı Devleti’nde III. Selim dönemindeki yenilik hareketlerine, özellikle yeni kurulan düzenli orduya verilen ad. Nizam-ı Cedit terimi, ilk defa İbrahim Müteferrika tarafından “yeni düzen” anlamında kullanılmıştır. III. Selim döneminde yaygın olarak kullanılan Nizam-ı Cedit, ilk önceleri her tür yenilik için kullanılırken daha sonraları yalnızca yeni kurulan düzenli ordu için kullanılmaya başlanmıştır. 1791 yılında III. Selim […]

Osmanlı Devleti’nde III. Selim dönemindeki yenilik hareketlerine, özellikle yeni kurulan düzenli orduya verilen ad.

Nizam-ı Cedit terimi, ilk defa İbrahim Müteferrika tarafından “yeni düzen” anlamında kullanılmıştır. III. Selim döneminde yaygın olarak kullanılan Nizam-ı Cedit, ilk önceleri her tür yenilik için kullanılırken daha sonraları yalnızca yeni kurulan düzenli ordu için kullanılmaya başlanmıştır. 1791 yılında III. Selim devletin önde gelenlerine devlet yapısında gördükleri aksaklıkları içeren bir bilgi istemişti. Bu doğrultuda verilen yazılar, askeri ıslahatın gerekliliği noktasında birleşiyordu. Padişah tümüyle Avrupa tarzında eğitilmiş ve donatılmış yeni bir ordu kurulmasına karar verdi. Bu nedenle gençlerden kurulu bir ekip oluşturdu.

Nizam-ı Cedit’in bir programı yapıldı ve askeri ıslahata öncelik verilmeye karar verildi. İdari ve askeri alanlarda birçok yenilik yapıldı. En önemli yenilik, Avrupa tarzında düzenlenmiş olan piyade birliğinin oluşturulmasıydı. Bu nedenle birçok mühendishane açıldı. Özellikle Fransız uzmanlar getirildi. Özel vergiler konuldu, kışlalar yapıldı. Nizam-ı Cedit ordusunun bir kısmı İstanbul’da, diğer bir kısmı Anadolu’da kalacaktı. Bu ordu ilk defa kâ önünde Napoleon’a karşı denendi. Elde ettiği başarı sonucunda önemi artı.

Bu gelişmeler yeniçeri ocağının hoşuna gitmiyordu. yeniçeri ocağı o dönemlerde tutucu ve ulema devlet adamlarının elinde bulunuyordu. yeniçeri ocağı ile Nizam-ı Cedit arasında huzursuzluklar baş göstermeye başlamıştı. Türk-Rus Savaşı arifesinde bir iç karışıklığı göze alamayan III. Selim, Nizam-ı Cedit’in Rumeli komutanı olan Abdurrahman Paşayı görevinden aldı. Bundan cesaretlenen Nizam-ı Cedit düşmanlarının kışkırtmasıyla Kabçı Mustafa önderliğinde bir aylanma başladı. Aylanmanın büyümesi sonucunda III. Selim, 25 Mayıs 1807’de Nizam-ı Cedit’i kapattı. 29 Mayısta da III. Selim tahttan indirildi. Nizam-ı Cedit yandaşları öldürüldü ya da kaçmak zorunda kaldı. Bu hareket daha sonra II. Mahmut’un gerçekleştirdiği ıslahat hareketlerinin esin kaynağı olmuştur.

Gorgoda © 2025